FAKTY, WYDARZENIA:

• 1908-1915 r. - ChSM wybudowała 5 bloków:
• 1909 r. - przy ul. Kordeckiego
• 1910-1911 r. - przy ul. Dąbrowskiego
• 1911-1912 r. - w Hajdukach
• 1912-1913 r. - przy ul. Stalmacha i pl. Mickiewicza
• 1915 r. - przy ul. Stalmacha i Barskiej

Organizując Spółdzielnię zamierzano - w myśl zaleceń zjazdu szczecińskiego - budować domki jedno- względnie dwurodzinnych. Wszyscy mieli na oku zabudowanie Góry Redena. Niestety, pertraktacje specjalnej komisji z ówczesnymi niemieckimi podatnikami górniczymi, do których należały obszary wokół Góry Redena, nie przyniosły skutku. Zmusiło to inicjatorów spółdzielni do porzucenia projektu budowy otoczonych ogrodami domków jedno- czy dwurodzinnych. Nie pozostało nic innego, jak ograniczyć się do budowania wielkich wielomieszkaniowych bloków domowych.

Do 1916 roku spółdzielnia chorzowska wybudowała 5 potężnych bloków domowych, na które składało się razem 30 domów z 262 mieszkaniami i 5 lokalami handlowymi.

 

Pierwszy blok - przy ulicy Kordeckiego

Zaraz po założeniu Spółdzielni w roku 1908 zakupiono od właściciela Steinitza za 9000 marek niemieckich teren budowlany przy ul. Kordeckiego, obejmujący 1911 m kw.

 

Kapitału za zakup parceli dostarczyły po większej części udziały członków, a resztę zaciągnięto również od członków w formie pożyczki. 20 kwietnia 1908 r. rozpoczęto budowę. Jej koszt wynosił 150 000 marek niemieckich. Kapitału na budowę udzieliła po połowie kasa pensyjna robotników kolejowych i pruski fiskus kolejowy. W 1909 roku I blok był gotowy. Składał się on z trzech domów frontowych i jednego domu bocznego. Obejmował 41 mieszkań i jeden lokal handlowy. Do każdego mieszkania należał przedpokój, spiżarnia, piwnica, strych i ubikacja. Przy 32 mieszkaniach znajdowały się altany. Każdy dom miał obszerną pralnię. Wokół zdobiły go zieleńce.

 

Drugi blok - przy ulicy Dąbrowskiego

Jeszcze pierwszy blok nie był zupełnie ukończony, a już przystąpiono do prac wstępnych wokół wybudowania następnego. W 1908 roku Spółdzielnia zakupiła od pp. Sonsali i Ernsta teren budowlany przy ul. Dąbrowskiego o obszarze 2049 m kw. za cenę 31 840 marek niemieckich.

 

W listopadzie 1909 r. ruszono z pracami budowlanymi. Koszty całej budowy wynosiły 262 000 marek niemieckich. Funduszy i tym razem dostarczył królewsko-pruski fiskus kolejowy i kasa pensyjna robotników kolejowych w Berlinie. Przy końcu 1910 roku względnie na początku 1911 blok był gotowy. Składał się z trzech domów frontowych, jednego bocznego i tylnego. Zawierał 35 mieszkań i 1 lokal handlowy. Uwzględniając życzenia członków Spółdzielni pomyślano przy nowej budowie o zapewnieniu im większych i średnich mieszkań. Wszystkie mieszkania posiadały obszerne przedpokoje i - mieszkania na piętrach - altanki kuchenne. W każdym była ubikacja. Wszystkie mieszkania o 4 i 3 pokojach oraz dwa mieszkania o 2 pokojach z kuchnią miały łazienkę i pokój dla służącej. W czterech mieszkaniach dwupokojowych oraz w mieszkaniach 4-pokojowych istniała także duża komora. Przy 11 mieszkaniach znajdowały się duże loggie. Wszystkie pozostałe miały balkon. W każdym z domów była pralnia.

 

Trzeci z kolei - pierwszy w Hajdukach

Trzeci blok w ChSM został wybudowany w Wielkich Hajdukach (dziś Chorzów Batory) w 1911/1912 r. na terenie o powierzchni 2 676 m kw.

 

Koszty budowy wynosiły 300 000 marek niemieckich. Na tę sumę złożyły się pożyczki z Kolejowej Kasy Chorych w Katowicach (143 tys. mk) oraz z kasy ówczesnego funduszu kolejowego. Blok obejmował 7 domów z 62 mieszkaniami i 1 lokalem sklepowym. Każde mieszkanie posiadało obszerny korytarz, spiżarkę, altanę, ubikację. 8 większych mieszkań posiadało łazienki. W "Wiadomościach Spółdzielczych" z 1939 roku podano jako istotną informację i tę, że klatki schodowe w bloku zaopatrzono w oświetlenie nocne. Budynek stoi przy ul. Farnej (nr 9, 11, 13, 15, 17) i Karpackiej 9.

 

Czwarty przy ulicy Stalmacha

W latach 1912-1913 wybudowano kolejny blok.

 

Wzniesiono go przy ul. Stalmacha (11, 11a, 13, 13a, b, 15) i placu Mickiewicza (1, 2). Powierzchnia użytkowa budynku wynosiła ponad 4,5 tys. m kw.. W 8 budynkach znajdowały się 63 mieszkania i jeden lokal sklepowy.

 

... i piąty blok - przy ulicy Barskiej i Salmacha

W roku 1915 przy ul. Barskiej i Stalmacha Spółdzielnia wzniosła kolejny dom.

 

W 6 budynkach (przy Barskiej 2, 4, 6 i 8 oraz przy Stalmacha 7 i 9) mogło zamieszkać kolejnych 59 spółdzielców na 3 858 m kw. w 166 izbach. Był to ostatni budynek z wybudowanych w tym I okresie niezwykle dynamicznego rozwoju Spółdzielni.